دسته: ازدواج راحت

مُتْعه (ازدواج موقت) در اسلام

{نقل می‌کنند که روزی یکی از علمای اهل تسنن، چند نفر از طلاب مبتدی شیعه را دید و پرسید: چرا شما مُتْعه را حلال می‌دانید؟ طلبه‌های مبتدی نمی‌توانستند جواب او را بدهند ناگهان عالمی شیعه عبور کرد و متوجه سوال شد جلو آمد و گفت:

در کتاب صحیح بخاری خلیفه اول متعه را حلال کرده است. آن عالم گفت چگونه؟ عالم شیعه جواب داد، خلیفه گفته: [تا اینجا صفحه ۳۵۹ کتاب]

«مُتْعَتانِ مُحَلَّلَتانِ فی زَمَنِ رَسُولِ اللهِ وَ اَنَا اُحَرِّمُهُما»^۱ اگر در زمان حضرت رسول حلال بوده او حقی نداشته که حرام کند.

………………………………………

[زیرنویس صفحه ۳۶۰ کتاب]

۱ـ در کنز العرفان، ج۲، ص۱۵۲ مطلب را بدون ذکر مناظره آورده و در آن ذکر شده که یکی از مسلمانان اقدام به ازدواج موقت کرد وقتی که مورد مؤاخذه قرار گرفت گفت: خلیفه اول گفته است که: مُتْعَتانِ کانَتا عَلی عَهْدِ رَسُولِ اللهِ وَ اَنَا مُحَرِّمُهُما وَ مُعاقِبٌ عَلَیْهِما، مُتْعَةُ النِّساءِ وِ مُتْعَةُ الْحَجِّ.(به نقل از الغدیر، ج۱۲، ص۸۳)

این جمله که از خلیفه اول نقل شده گواه بر این حقیقت است که در زمان پیامبر اکرم(ص) مُتْعه بوده و هرگز نسخ نشده است و بدیهی است که هیچ کس جز خدا و پیامبرش حق نسخ احکام را ندارند و بعد از رحلت آن حضرت باب نسخ به کلی مسدود شد و اگر قرار باشد هر کسی به اجتهاد خود قسمتی را نسخ کند دیگر چیزی باقی نمی‌ماند. اجتهاد در برابر سخنان پیامبر اجتهاد در مقابل نص است که فاقد اعتبار است.

لذا امیرالمومنان علی علیه‌السلام می‌فرمایند: اگر متعه (ازدواج موقت) را قبل از من (خلیفه دوم) حرام نکرده بود کسی زنا نمی‌کرد مگر انسان شقی لَوْلا اَنَّ عُمَرَ نَهی عَنِ الْمُتْعَةِ مازَنی اِلّا شَقِیِّ.(تفسیر اثنی عشریه، ج۲، ص۳۹۳)

پس معلوم گشت که متعه در زمان پیامبر اکرم(ص) با تجویز و یا با تأسیس ایشان، و یا با قبول کردن او معمول بوده و از اصحاب آن حضرت هم کسانی که خوش نام بودند به این سنت حسنه عمل می‌کردند مثل جابر بن عبدالله انصاری، عبدالله بن مسعود، زبیر بن العوام و اسماء دختر ابوبکر و حتی زبیر بن العوام با اسماء دختر ابوبکر صیغه شدند و از او عبدالله بن زبیر به وجود آمد.

و در تفسیر عیاشی، محمد بن مسلم، از حضرت امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کند که جابربن عبدالله گفت در زمان رسول خدا(ص) در رکاب ایشان به جنگ رفتیم و آن حضرت متعه را حلال فرمود بر ما، و آن را حرام نکرد.

مرحوم علامه طباطبایی در المیزان می‌فرمایند: البته روایاتی هم هست که نشان می‌دهد که متعه نسخ شده ولی از جلالت و بزرگی بعضی از راویان متعه، مثل امیرمؤمنان علی علیه‌السلام و جابر بن عبدالله و ابن مسعود که ملازم پیامبر اکرم(ص) بودند، و از دشوار و آسان احکام، کاملاً اطلاع داشتند بعید است که از نهی آن حضرت، بی‌اطلاع بوده باشند.

و حتی شخصی به نام عبدالله بن عمر اللیثی نزد حضرت امام محمد باقر(ع) آمد و عرض کرد چه می‌فرمایید درباره متعه زنان؟

حضرت فرمودند: هم خداوند آن را در قرآن و هم بر زبان پیامبرش حلال کرده تا روز قیامت، پرسید آیا چنین می‌گویی و حال آنکه عمر بن الخطاب آن را نهی کرده است؟

حضرت فرمود آری اگر چه عمر گفته باشد، عبدالله گفت تو را پناه به خدا می‌دهم، آیا چیزی را که عمر حرام کرده باشد تو حلال می‌کنی، امام فرمودند: تو به حکم رفیقت عمل کن و من به حکم رسول خدا(ص) سپس امام او را به ملاعنه دعوت کرد ولی او نپذیرفت. (المیزان، ج۴، ص۴۴۷،۴۴۳)

در ترجمه الغدیر تألیف علامه امینی رحمة الله علیه از خلیفه دوم چنین نقل شده که او گفته است «ثَلاثٌ کُنَّ عَلی عَهْدِ رَسُلِ اللهِ وَ اَنَا مُحَرِّمُهُنَّ وَ مُعاقِبٌ عَلَیْهِنَّ، مُتْعَةُ الْحَجِّ وَ مُتْعَةُ النِّساءِ وَ حَیَّ عَلی خَیْرِالْعَمَلِ فیِ الْأَذانِ».

یعنی سه چیز است که در زمان رسول خدا(ص) بود ولی من آنها را حرام کردم و مجازات خواهم کرد (کسانی که انجام دهند) ۱ـ مُتْعه حج ۲ـ مُتْعه زنان(ازدواج موقت) ۳ـ و حی علی خیرالعمل را در اذان نماز.(ترجمه الغدیر، ج۱۲، ص۸۳)}۱

ارجاعات:

 ۱ـ کتاب: آداب الطّلاب/ مولف: شاکر برخوردار فرید/ ناشر: موسسه انتشاراتی لاهوت، تهران/ چاپ ششم ۱۳۹۲/ صص۳۵۹ و ۳۶۰